მუნი მოლუსკი, იგივე კონტაგიოზური მოლუსკი, კანის გავრცელებული ვირუსული ინფექციაა, რომელიც გამოწვეულია მოლუსკუმ კონტაგიოზუმის ვირუსით (MCV). ეს ვირუსი მიეკუთვნება პოქსვირუსების ოჯახს და იწვევს კანზე პატარა, მრგვალი, მარგალიტისებრი კვანძების გაჩენას. მუნი მოლუსკი ძირითადად გვხვდება ბავშვებში, მაგრამ ასევე შეიძლება განვითარდეს მოზრდილებში, განსაკუთრებით მათში, ვისაც დასუსტებული იმუნური სისტემა აქვს. დაავადება გადამდებია და ძირითადად ვრცელდება კანთან პირდაპირი კონტაქტით. ეპიდემიოლოგიამუნი მოლუსკი გვხვდება მთელ მსოფლიოში. ის უფრო ხშირია ბავშვებში, განსაკუთრებით 1-დან 10 წლამდე ასაკის ბავშვებში. თუმცა, ინფექცია ასევე შეიძლება დაემართოს მოზრდილებს, განსაკუთრებით იმუნოდეფიციტურ პაციენტებს და იმ პირებს, რომლებსაც აქვთ ატოპიური დერმატიტი. დაავადების გავრცელება ხშირია ხალხმრავალ გარემოში, როგორიცაა საბავშვო ბაღები, სკოლები და საცურაო აუზები. გამომწვევი მიზეზები და გავრცელების გზებიმუნი მოლუსკის გამომწვევია მოლუსკუმ კონტაგიოზუმის ვირუსი (MCV), რომელიც მიეკუთვნება პოქსვირუსების ოჯახს. ვირუსის გადაცემა ხდება შემდეგი გზებით:
პირდაპირი კონტაქტი: ინფიცირებულ კანთან უშუალო შეხება, როგორიცაა შეხება, ჩახუტება ან კანი-კანთან კონტაქტი სპორტის დროს.
არაპირდაპირი კონტაქტი: დაბინძურებული საგნების შეხება, როგორიცაა პირსახოცები, ტანსაცმელი, სათამაშოები და სპორტული აღჭურვილობა.
სქესობრივი კონტაქტი: მოზრდილებში მუნი მოლუსკი შეიძლება გავრცელდეს სქესობრივი კონტაქტით, რაც იწვევს ინფექციის განვითარებას სასქესო ორგანოების მიდამოში. ავტოინოკულაცია: ინფიცირებულმა ადამიანმა შეიძლება თავად გაავრცელოს ვირუსი სხეულის სხვა ნაწილებზე კვანძების მოხეხვით ან ნაკაწრით. რისკ-ფაქტორებიმუნი მოლუსკის განვითარების რისკი იზრდება შემდეგი ფაქტორების არსებობისას: ასაკი: ბავშვები უფრო მგრძნობიარენი არიან ინფექციის მიმართ, რადგან ხშირად აქვთ ახლო კონტაქტი სხვა ბავშვებთან და შესაძლოა, ნაკლებად იცავდნენ ჰიგიენის წესებს. დასუსტებული იმუნური სისტემა: ადამიანები, რომელთაც აქვთ იმუნური სისტემის პრობლემები, როგორიცაა აივ-ინფიცირებულები ან ორგანოგადანერგილი პაციენტები, უფრო მეტად არიან მიდრეკილნი ინფექციისადმი. ატოპიური დერმატიტი (ეგზემა): ეგზემით დაავადებულ ადამიანებს აქვთ კანის ბარიერი დაზიანებული, რაც აადვილებს ვირუსის შეღწევას. ხალხმრავალი გარემო: საცურაო აუზები, საბავშვო ბაღები და სკოლები ხელს უწყობს ვირუსის გავრცელებას. კანთან კონტაქტის სპორტი: მოჭიდავეებსა და სხვა სპორტსმენებს, რომელთა სპორტი მოიცავს კანთან კონტაქტს, უფრო მეტი რისკი აქვთ ინფექციის განვითარებისა. სიმპტომებიმუნი მოლუსკის ძირითადი სიმპტომია კანზე პატარა, ხორცისფერი ან მოვარდისფრო კვანძების გაჩენა. სხვა სიმპტომები მოიცავს: კვანძები: კანზე ჩნდება 1-დან 5 მმ-მდე ზომის კვანძები, რომლებიც შეიძლება იყოს გლუვი, მრგვალი ან ოვალური. კვანძებს ზედაპირზე შესაძლოა ჰქონდეს მცირე ჩაღრმავება, რაც ხშირად შეიმჩნევა ცენტრში. ფერი: კვანძები, როგორც წესი, ხორცისფერია, თუმცა შეიძლება იყოს თეთრი, მოვარდისფრო ან მოწითალო. რაოდენობა: კვანძების რაოდენობა შეიძლება იყოს ერთიდან რამდენიმემდე, ხშირად რამდენიმე ათეულამდეც. ლოკალიზაცია: კვანძები შეიძლება გაჩნდეს სხეულის ნებისმიერ ნაწილზე, თუმცა ბავშვებში ყველაზე ხშირად გვხვდება სახეზე, კისერზე, მკლავებზე, მუცელზე და ფეხებზე. მოზრდილებში ინფექცია ხშირად გვხვდება სასქესო ორგანოებზე, მუცელზე და ბარძაყების შიდა ზედაპირზე. ქავილი: კვანძებმა შეიძლება გამოიწვიოს მსუბუქი ქავილი. ანთება: ზოგჯერ კვანძები შეიძლება ანთდეს და გაწითლდეს, განსაკუთრებით თუ ხდება მათი გაღიზიანება. გავრცელება: ინფექცია შეიძლება გავრცელდეს სხეულის სხვა ნაწილებზე ავტოინოკულაციის შედეგად, ანუ კვანძების შეხებით ან გაკაწვრით. დიაგნოსტიკამუნი მოლუსკის დიაგნოზი, როგორც წესი, მარტივია და ხდება კანის ვიზუალური გამოკვლევით. ექიმმა შეიძლება გამოიყენოს შემდეგი მეთოდები: კანის ვიზუალური შემოწმება: ექიმი ათვალიერებს კვანძებს და ადგენს დიაგნოზს მათი დამახასიათებელი გარეგნობის მიხედვით.
დერმოსკოპია: დერმოსკოპის გამოყენებით შესაძლებელია კვანძების უფრო დეტალურად დათვალიერება და დიაგნოზის დადასტურება. ბიოფსია: იშვიათ შემთხვევებში, თუ დიაგნოზი საეჭვოა, შეიძლება ჩატარდეს კანის ბიოფსია და ჰისტოლოგიური გამოკვლევა სხვა დაავადებების გამოსარიცხად. სხვა დაავადებების გამორიცხვა: დიაგნოსტიკის პროცესში მნიშვნელოვანია სხვა კანის დაავადებების გამორიცხვა, როგორიცაა მეჭეჭები, ჩუტყვავილა და ჰერპესი. მკურნალობამუნი მოლუსკის მკურნალობის მიზანია კანზე არსებული კვანძების მოცილება და დაავადების გავრცელების პრევენცია. მკურნალობის მეთოდები შეიძლება განსხვავდებოდეს ინფექციის სიმძიმის, პაციენტის ასაკისა და იმუნური სისტემის მდგომარეობის მიხედვით. მეთვალყურეობა: მსუბუქ შემთხვევებში, განსაკუთრებით ბავშვებში, მუნი მოლუსკი შეიძლება თავისით გაქრეს რამდენიმე თვის ან წლის განმავლობაში, თუ იმუნური სისტემა ჯანმრთელია. ამიტომ ექიმმა შეიძლება გირჩიოთ მხოლოდ კვანძებზე დაკვირვება და ლოდინი. კვანძების მოცილება: თუ კვანძები იწვევს დისკომფორტს, სწრაფად ვრცელდება ან კოსმეტიკურად მიუღებელია, ექიმმა შეიძლება გირჩიოთ მათი მოცილება სხვადასხვა მეთოდით:
კურეტაჟი: სპეციალური ინსტრუმენტის (კურეტის) გამოყენებით ხდება კვანძების მოცილება. კრიოთერაპია: თხევადი აზოტის გამოყენებით ხდება კვანძების გაყინვა. ლაზერული თერაპია: ლაზერის სხივის გამოყენებით ხდება კვანძების განადგურება. ელექტროკაუტერიზაცია: ელექტროენერგიის გამოყენებით ხდება კვანძების მოწვა. ადგილობრივი მედიკამენტური მკურნალობა:
იმუნომოდულატორები: იმიქვიმოდის კრემი (Aldara) ასტიმულირებს იმუნურ სისტემას ვირუსთან საბრძოლველად. ის გამოიყენება კვირაში რამდენჯერმე, ექიმის დანიშნულების მიხედვით.
კანის გამაღიზიანებელი საშუალებები: პრეპარატები, როგორიცაა კანტარიდინი, იწვევს კვანძების დაზიანებას და ხელს უწყობს მათ მოცილებას. ეს პრეპარატები ექიმის მიერ კვანძებზე დატანის შემდეგ ხდება კვანძების მოცილება. რეტინოიდები: ტრეტინოინის კრემი ან გელი (Retin-A) შეიძლება გამოყენებულ იქნას კვანძების სამკურნალოდ, თუმცა მკურნალობას შეიძლება ხანგრძლივი დრო დასჭირდეს. სალიცილის მჟავა: სალიცილის მჟავის შემცველი პრეპარატები ხელს უწყობს კვანძების აქერცვლას. წყალბადის ზეჟანგი: 3%-იანი წყალბადის ზეჟანგის ხსნარის გამოყენება დღეში ორჯერ, შესაძლოა, დაეხმაროს კვანძების გაშრობასა და მოცილებას.
სხვა მეთოდები: ანტივირუსული პრეპარატები: ზოგჯერ, განსაკუთრებით იმუნოდეფიციტის მქონე პაციენტებში, შეიძლება გამოყენებულ იქნას ანტივირუსული პრეპარატები, როგორიცაა ციდოფოვირი ან რიბავირინი. ცემენტაციის საშუალებები: ალუმინის ქლორიდის შემცველი პრეპარატები გამოიყენება კვანძების გასაშრობად. მკურნალობის მეთოდის არჩევა უნდა მოხდეს ექიმთან კონსულტაციის შემდეგ. მკურნალობის პროცესში შესაძლოა საჭირო გახდეს რამდენიმე მეთოდის კომბინაცია. მკურნალობა შეიძლება იყოს ხანგრძლივი და მოითხოვს მოთმინებას. კვანძების მოცილების შემდეგ შესაძლოა საჭირო გახდეს კანის სათანადო მოვლა. აუცილებელია ჰიგიენის წესების დაცვა და ინფექციის გავრცელების პრევენცია. პრევენციამუნი მოლუსკის პრევენციისთვის მნიშვნელოვანია შემდეგი ზომების დაცვა:
პირადი ჰიგიენის დაცვა: რეგულარულად დაიბანეთ ხელები საპნითა და წყლით, განსაკუთრებით საზოგადოებრივ ადგილებში ყოფნის შემდეგ. პირადი ნივთების გაზიარების თავიდან აცილება: არ გაუზიაროთ სხვებს პირსახოცები, ტანსაცმელი, საპონი და სხვა პირადი ჰიგიენის ნივთები. ინფიცირებულ ადამიანებთან კონტაქტის შეზღუდვა: შეეცადეთ, თავიდან აიცილოთ ინფიცირებულ ადამიანებთან ახლო კონტაქტი, განსაკუთრებით თუ გაქვთ კანის დაზიანებები ან ატოპიური დერმატიტი. საცურაო აუზების ჰიგიენა: გამოიყენეთ სუფთა პირსახოცები და მოერიდეთ სველი ზედაპირების შეხებას საცურაო აუზებში.
სპორტული ინვენტარის გაწმენდა: რეგულარულად გაწმინდეთ სპორტული ინვენტარი და მოერიდეთ სხვისთვის მათი გაზიარებას. დაზიანებული კანის მოვლა: მოუარეთ ჭრილობებსა და ნაკაწრებს, რათა თავიდან აიცილოთ ინფექციის შეღწევა. კვანძების არ შეხება: შეეცადეთ, არ შეეხოთ ან არ გაკაწროთ კვანძები, რათა არ გაავრცელოთ ინფექცია სხეულის სხვა ნაწილებზე. სქესობრივი კონტაქტის დროს სიფრთხილე: გამოიყენეთ პრეზერვატივი სქესობრივი კონტაქტის დროს, რათა თავიდან აიცილოთ ინფექციის გადაცემა. გართულებებიმუნი მოლუსკი, როგორც წესი, არ იწვევს სერიოზულ გართულებებს, თუმცა იშვიათ შემთხვევებში შეიძლება განვითარდეს:
ბაქტერიული ინფექცია: კვანძების დაზიანების შედეგად შეიძლება განვითარდეს ბაქტერიული ინფექცია. ნაწიბურები: ზოგიერთი მკურნალობის მეთოდის შემდეგ შეიძლება დარჩეს მცირე ნაწიბურები.
კანის გაღიზიანება: ადგილობრივი მკურნალობის შემდეგ შესაძლოა გაღიზიანდეს კანი. დასკვნამუნი მოლუსკი კანის გავრცელებული ვირუსული ინფექციაა, რომელიც ხასიათდება კანზე პატარა, მარგალიტისებრი კვანძების გაჩენით. დაავადება ძირითადად გვხვდება ბავშვებში და ვრცელდება კანთან უშუალო კონტაქტით. მუნი მოლუსკი, როგორც წესი, არ არის საშიში დაავადება და ხშირად თავისით ქრება, თუმცა მკურნალობა საჭიროა, თუ კვანძები იწვევს დისკომფორტს ან სწრაფად ვრცელდება. დროული დიაგნოსტიკა და მკურნალობა ხელს უწყობს სიმპტომების კონტროლს და ინფექციის გავრცელების პრევენციას. პრევენციული ზომების დაცვა მნიშვნელოვანია დაავადების გავრცელების თავიდან ასაცილებლად. თუ თქვენ ან თქვენს შვილს გაქვთ მუნი მოლუსკის სიმპტომები, მიმართეთ ექიმს კონსულტაციისთვის და შესაბამისი მკურნალობისთვის.